ไปลองทอผ้าฝ้าย สัมผัสวิถีชาวยอง ที่ชุมชนบ้านหนองเงือก หมู่บ้านน่ารัก ณ ลำพูน

ลำพูนได้ชื่อว่าเป็นจังหวัดที่รวมผู้คนที่มีทั้งชาติพันธุ์และวัฒนธรรมหลากหลายที่สุดแห่งหนึ่ง หากใครอยากสัมผัสวิถีชีวิตชุมชนท้องถิ่นในลำพูนแบบดั้งเดิม แนะนำให้ลองมาเที่ยวที่ชุมชนบ้านหนองเงือก ชุมชนเล็กๆ น่ารักในอำเภอป่าซางของลำพูนที่ยังคงรักษาอัตลักษณ์ ประเพณีวัฒนธรรมและวิถีชีวิตตามแบบบรรพบุรุษ “ชาวยอง” ที่อพยพมาจากเมืองยอง ประเทศพม่า มาตั้งถิ่นฐานที่นี่ตั้งแต่เมื่อ 200 ปีก่อน

เราเริ่มต้นด้วยการไปไหว้พระที่ "วัดหนองเงือก" วัดเก่าแก่ประจำชุมชนอายุกว่า 190 ปี ซึ่งถือเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวบ้านหนองเงือก ภายในวัดมีสถานที่สำคัญที่น่าสนใจอยู่มากมาย ไม่ว่าจะเป็นโบสถ์และวิหารศิลปะล้านนาประยุกต์ สร้างขึ้นตั้งแต่ พ.ศ. 2479 ด้านหลังวิหารเป็นพระธาตุที่บรรจุพระแก้วมรกต และพระบรมสารีริกธาตุ 101 องค์

ไฮไลท์คือ “คะตึก” หรือหอธัมม์ ที่สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ.2449 สมัยครูบาไชยสิทธิ เป็นสถาปัตยกรรมแบบมอญผสมศิลปะพื้นเมือง ช่องหน้าต่างประดับด้วยแก้วสีต่างๆที่ท่านได้มาจากการจาริกกรุงย่างกุ้ง ประเทศพม่า โดยภายในเป็นที่เก็บพระไตรปิฎกและคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาจำนวนมาก ซึ่งเป็นการจารึกด้วยอักษรธรรมล้านนาลงในใบลาน บริเวณชั้นล่างของคะตึกยังมีจิตรกรรมฝาผนังเก่าแก่อายุกว่า 100 ปี ที่วาดเรื่องราวของพระพุทธเจ้าโปรดสัตว์ในเมืองมนุษย์ และเสด็จโปรดพุทธมารดาในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ รวมถึงยังมีรูปวาดเรือนซุ้มและฐานพระพุทธรูปประทานให้ชม

ฝั่งตรงข้ามวัดหนองเงือก ยังเป็นที่ตั้งของพิพิธภัณฑ์ไทยองบ้านหนองเงือก  ที่รวบรวมอนุรักษ์ข้อมูลทางประวัติศาสตร์ และจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้ในการดําเนินชีวิตของบรรพบุรุษชาวยองในสมัยโบราณ  อาทิ เครื่องเคลือบโบราณ, หมอนหก (เครื่องหลวง), สะโตกหรือขันโตก, ชุดขันหมากไม้สักเคี่ยน, เหรียญเงินโบราณ  ฯลฯ รวมทั้งป้านลมไม้แกะสลักประดับแก้วจีน-แก้วสีของวิหารเก่า โดยแบ่งห้องจัดแสดงเป็นทั้งหมด 3 หมวด คือ หมวดพระศาสนา หมวดวิถีชีวิต,กระบวนการผลิตผ้าฝ้ายทอมือ และหมวดโบราณวัตถุและสิ่งของเครื่องใช้ ใครอยากทำความเข้าใจวิถีชาวไทยองมาที่นี่รับรองไม่ผิดหวัง

จากนั้นเราไปต่อกันที่ “กลุ่มผ้าฝ้ายทอมือบ้านหนองเงือก” กลุ่มทอผ้าที่สืบสานภูมิปัญญาการตำหูกมากว่า 100 ปีนอกจากจะได้ช้อปสินค้าผ้าฝ้ายทอมือสวยๆ ในราคาไม่แพงแล้ว มาเที่ยวที่นี่เรายังจะได้เรียนรู้ขั้นตอนการผลิตผ้าฝ้ายทอมือจากชาวบ้าน ตั้งแต่การเก็บดอกฝ้าย อีดฝ้าย ปลดฝ้ายหรือตีฝ้าย, กี๊ดฝ้าย ฯลฯ ไปจนถึงการทอผ้า ซึ่งมีทั้งหมด 12 ขั้นตอนอย่างละเอียด

ถ้าหากใครอยากลองทอผ้า ก็สามารถให้พี่ๆ ป้าๆ ในชุมชนช่วยสอนให้ได้ โดยเราโชคดีได้เรียนรู้จากกรรมวิธีการทอผ้าจากคุณป้าชื่นชม สุขร่องช้าง ประธานกลุ่มทอฝ้ายย้อมสีธรรมชาติหมู่บ้านหนองเงือก ช่วยมาสอนและสาธิตให้ดูทุกขั้นตอน ทั้งการอีดฝ้าย,ปลดฝ้าย, ย้อมเย็นด้วยสีธรรมชาติอย่างมะเกลือ ฯลฯ กว่าจะออกมาเป็นผ้าฝ้ายทอมือสวยๆ แบบนี้

เอกลักษณ์ของกลุ่มผ้าฝ้ายทอมือบ้านหนองเงือก คือการย้อมฝ้ายด้วยสีธรรมชาติ เช่น สีเหลืองจากครั่ง หรือสีเขียวอ่อนจากผักบุ้ง ฯลฯ ซึ่งปกติแล้วต้นฝ้ายสีขาวจะมี 2 สายพันธุ์ คือพันธุ์พื้นเมือง และพันธุ์เกษตร แต่ในช่วงหลังมีการปรับประยุกต์ใช้เทคโนโลยีที่ทำให้ได้ดอกฝ้ายที่มีสีธรรมชาติออกมาโดยไม่ต้องทำการย้อม

ไฮไลท์ที่พลาดไม่ได้ คือการทอผ้า “กี่คู่รัก” กี่ทอผ้าที่ต้องใช้คนสองคนช่วยกันทอกี่ จึงต้องใช้สมาธิในการทอและจังหวะที่สอดประสานลงตัวกันเป็นอย่างดี ว่ากันว่าสมัยก่อนกี่คู่รักจะทอโดยคู่สามี-ภรรยา ทำให้สามีต้องรีบกลับบ้านมาช่วยทอผ้า เป็นกุศโลบายให้คู่รักได้อยู่ใกล้ชิดและรักกันมากยิ่งขึ้น

ทอผ้าเสร็จแล้วไปเดินช้อปต่อกันอีก…อย่าพลาดเลือกซื้อผลิตภัณฑ์จากผ้าฝ้ายสวยๆ ทั้งเสื้อผ้า ของใช้ ของแต่งบ้าน และกระเป๋าฝ้ายลายเกร็ดเต่าที่เป็นลายดั้งเดิมของชาวไทยอง พอได้รู้ขั้นตอนกรรมวิถีการทอกว่าจะออกมาเป็นผ้าแต่ละผืนแบบนี้ จะรู้สึกว่าราคาไม่แพงเลยจริงๆ

ใกล้ๆ กันกับกลุ่มผ้าฝ้ายทอมือบ้านหนองเงือก ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวอีกแห่งที่น่าสนใจ คือ “หนองออกรู” หนองน้ำศักดิ์สิทธิ์ของบ้านหนองเงือก ที่มีน้ำไหลออกมาจากรูตาน้ำตลอดทั้งปี ทำให้น้ำในหนองไม่เคยเหือดแห้ง ตามตำนานเล่าว่าหนองน้ำแห่งนี้มีเงือก (นาค) ผุดขึ้นมา และฉุดลากเอาวัวของชาวบ้านจมหายลงไป จนกลายเป็นที่มาของชื่อ “บ้านบวกเงือก” หรือบ้านหนองเงือกนั่นเอง

นอกจากนี้ ในชุมชนยังมีกิจกรรมอื่นๆ อีกหลากหลายให้เที่ยวชม อาทิ งานหัตถกรรมจักสานที่บ้านหัตถกรรมมงคล ของพ่อเสย มูลชีพ แหล่งผลิตหัตถกรรมมงคลจากไม้ไผ่แบบดั้งเดิมที่หาชมได้ยาก มีทั้ง ตาแหลวมงคล, ตุงใจ, ตุงเมิงยอง และโคมไฟล้านนา แต่ละชิ้นเป็นงานฝีมือแบบแฮนด์เมด ฝีมือละเอียดประณีต น่าซื้อเป็นของฝากมากๆ

ใครอยากไปช้อปอุดหนุนสินค้าของชาวบ้านในชุมชน ก็มีทั้ง “รองเท้าจาวยอง” ที่คุณลุงประพันธ์ นันพนัก ได้คิดค้นนำยางรถยนต์มาผลิตเป็นรองเท้าดีไซน์เก๋ และมีความทนทาน จนกลายเป็นสินค้า OTOP คู่บ้านหนองเงือกมากว่า 40 ปี

ปิดท้ายด้วยการไปช้อปกระเป๋านกฮูกที่ร้าน “ปิ่นฝ้าย” ซึ่งเจ้าของร้านอย่างคุณปิ่นนภา มูลชีพ ได้แรงบันดาลใจจากการนำเศษผ้าฝ้ายทอมือที่เหลือจากการทอผ้าในชุมชน นำมาตัดเย็บเป็นกระเป๋ารูปนกฮูกสีสันสดใสสุดน่ารัก ถ้าใครอยากหัดทำก็สามารถเวิร์กช็อปลองทำได้เลย ไม่ยากอย่างที่คิด…แถมยังภูมิใจว่าได้กระเป๋าแฮนด์เมด ฝีมือของเราเองที่มีใบเดียวในโลกด้วย

หนึ่งวันที่ได้มาเที่ยวที่ชุมชนบ้านหนองเงือกเต็มไปด้วยรอยยิ้มแห่งความสุข และมิตรภาพอันอุ่นของชาวบ้านหนองเงือกที่มาต้อนรับ ใครอยากมาสัมผัสวิถีชีวิตของชาวไทยองลองมาเที่ยวที่นี่…ถ้าหากจะให้ดีแนะนำให้พักค้างคืนในที่พักโฮมสเตย์ของชาวบ้านสักคืน จะได้ซึมซับบรรยากาศอย่างเต็มอิ่ม เราสัญญากับตัวเองว่ามาเที่ยวลำพูนครั้งหน้าจะมาเที่ยวที่นี่อีกครั้ง เพราะมาครั้งแรกก็ตกหลุมรักหมู่บ้านเล็กๆ สุดสโลว์ไลฟ์แห่งนี้เข้าซะแล้ว

ที่ตั้ง : หมู่บ้านหนองเงือก ตำบลแม่แรง อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน

ตำแหน่ง GPS : 18.484035, 98.909509

ติดต่อสอบถามข้อมูลท่องเที่ยวชุมชนได้ที่ แม่หลวงอ้อ โทร.061-4499645

Tags: ลำพูน ที่เที่ยวลำพูน บ้านหนองเงือก ป่าซาง ที่เที่ยวป่าซาง ผ้าฝ้ายทอมือ ผ้าฝ้ายลำพูน เที่ยวเมืองรอง

เขียนโดย

Admin Chillpainai

แชร์บทความนี้